การหล่อพระแก้วตันๆหน้าตัก 1 M ในเตาอบต้นทุนต่ำกว่าทองเหลืองกลวง หน้า 9 #171

ชื่อกลางๆของวิชาหล่อแก้วหุ่นขี้ผึ้งนี้ ผมคิดว่าน่าจะถือว่าชื่อกลางคือ Lost Wax Glass ซึ่งชื่อกลางยังสามารถแตกแขนงไปได้อีกหลายวิชา เช่น หล่อเนื้อตันๆ หล่อเนื้อกลวง หล่ออื่นๆอีกมาก
ในภาพนี้การหล่อกลวงจากช่างหล่อแก้ววิชาแยกเฉพาะนี้ เขาทำได้เล็กเท่ากับหัวใจจริงๆ แต่ผมคิดว่า เรากำลังพูดถึงการหล่อพระพุทธรูปโดยช่างอดิเรก ก็ไม่จำเป็นต้องหล่อชิ้นงานเล็กเกินไป

 

เครื่องมือสำคัญที่ขาดเสียไม่ได้ในงานหล่อนี้คือเตาอบเฉพาะด้าน ซึ่งเตานี้ทำหน้าที่ในการหลอมแค่ 1 ชั่วโมง แล้วอุณหภูมิก็จะลดลงมาเป็นอบแก้วเองโดยอัตโนมัติโดยไม่ต้องนำชิ้นงานออกจากเตาจนกว่าการอบจะเสร็จสิ้น

 

ขนาดสายไฟที่ต้องเตรียมไว้ก่อนเริ่มงาน

 

การหล่อนกขนาดเท่าของจริงด้วยวิชาหล่อแก้ว Lost Wax Glass ที่มีสาขาแยกย่อยออกไปอีก เป็นวิชาหล่อแก้วสีธรรมชาติด้วยการวางแก้วสีในแม่พิมพ์ปูนปลาสเตอร์ เรียกว่า Paste Glass ซึ่งอาจตรงกับศัพท์ของทางฝรั่งเศส (ประเทศต้นกำเนิดวิชานี้) ทางฝรั่งเศสเรียกว่า Pate de Verre เป็นชื่อกลางคล้ายกับที่ผมเรียกว่า Lost Wax Glass

 

พระแก้วยืนสูง 2 เมตรที่หล่อในต่างประเทศ องค์ละหลายสิบล้านบาท แต่ถ้าเราสร้างเนื้อกลวง Hollow Core ต้นทุนถ้าใช้ก้อนแก้วจากจีน ไม่ถึงหนึ่งแสนบาท

หมายเหตุ
ราคาเตาอบคุณภาพสูงนั้น ถึงแม้จะมีราคาสูง แต่ถ้าเราสร้างจำนวนมาก เฉลี่ยต่อองค์ก็คงไม่มากเท่าไร โดยเตาใหญ่นี้ ไม่จำเป็นต้องสร้างแต่ปางยืน หากแต่ปางนั่ง ปางนอน หรือปางอื่นๆก็ใช้ได้ด้วยกันทั้งหมด

 

ก้อนแก้วเพื่อการหลอมต่อจากจีน เป็นแก้วคริสตัลเกรด 30%PbO การหล่อแบบกลวงนั้น น้ำหนักองค์พระแก้วจะไม่ถึง 25% พระแก้วตันๆ

 

การหล่อแก้วกลวงขนาดใหญ่ ตั้งแต่ขนาดเท่าคนจริงขึ้นไป สามารถเรียกได้ว่าเป็นชิ้นงานแก้วขนาดใหญ่ ในช่วงสิบปีหลังมานี้ ศิลปินหล่อแก้วในต่างประเทศเริ่มทำการศึกษาอย่างจริงจัง และหล่อชิ้นงานได้ครั้งแล้วครั้งเล่า ชุดแล้วชุดเล่า นั่นหมายความว่าการหล่อกลวงย่อมเป็นที่สนใจของศิลปินแขนงนี้ และยิ่งวันยิ่งมีผลงานออกมามาก แต่ราคาขายชิ้นงานยังคงมีราคาสูงมากเมื่อเปรียบเทียบกับต้นทุน ทั้งนี้เพราะตลาดในประเทศเสรีอย่างเช่นอเมริกาและยุโรปเขาเปิดกว้าง ให้ทำกำไรได้ไม่มีขีดจำกัด ซึ่งก็น่าจะเป็นเช่นนั้น เพราะว่าวิธีนี้ ความเจริญของวิชานี้หรือความมั่นคงของศิลปินแขนงนี้จะได้เป็นไปได้อย่างรวดเร็วในชาตินี้ ไม่ต้องรอชาติหน้าถ้าเรากดราคาไว้จนติดดินเหมือนอย่างพระแก้ว 25 พุทธศตวรรษที่เคยผ่านมาเกือบ 65 ปี ราคาสร้างจากโรงงานใน พ.ศ. 2516 - 252X ขนาดหน้าตัก 5 นิ้วส่วนมากอยู่ที่องค์ละ 25 บาท โดยมีโรงงานแก้วแย่งกันสร้างนับโรงงานไม่ถ้วน จึงทำให้โรงงานส่วนหนึ่งต้องคิดลดต้นทุนด้วยการอบในเวลาที่สั้นกว่ามาตราฐาน

 

ชุดกิโมโนขนาดเท่าคนจริง หล่อเป็นแก้วกลวง Hollow Core มีทั้งชุดกิโมโนยืน นั่ง นอน ทุกรูปแบบล้วนหล่อกลวง หรือจะเรียกหล่อโปร่งก็ได้ น้ำหนักกิโมโนชุดนี้ถ้าหล่อตันๆจะอยู่ที่ประมาณ 800 kg แต่ถ้าหล่อกลวงจะใช้แก้วเพียง 10 - 20% ของน้ำหนักตันๆ คือประมาณ 80 กิโลกรัม ถึงไม่เกิน 160 กิโลกรัม (ขึ้นกับความหนาของเนื้องาน)

 

การสร้างชิ้นงานแก้วด้วยเทคนิคเป่าแก้วด้วยปอดโดยใช้แม่พิมพ์ไม้ เป่าด้วยแก้วหนาแค่ 3 - 4 มิลลิเมตรก็เป็นอีกทางที่จะสร้างชิ้นงานแบบนี้ได้ โดยงานพวกนี้ในเมืองนอกนั้น เขาฝึกช่างหรือศิลปินของเขาได้ดีมาก แม้การสร้างแค่อย่างละไม่กี่ชิ้นเขาก็ทำ ผิดกับช่างเป่าแก้วด้วยปอดของไทยที่ระยะหลังๆมานี้ ยิ่งวันยิ่งไม่เอาไหน คือถึงทำได้เขาก็ไม่ค่อยยอมทำกัน หาว่ายาก ผมจึงไม่ค่อยเสนองานเทคนิคนี้ในการสร้างพระแก้วอีกต่อไป

 

งานเป่าแก้วด้วยปอดสำหรับพระแก้วหน้าตัก 9 นิ้วโครงการผมนั้น ผมให้โรงงานแก้วเจษฏาสร้าง และนับเป็นครั้งแรกและครั้งสุดท้ายของไทยที่ได้สร้าง

นับเป็นงานต้นแบบของงานพระแก้วกลวงที่ทำให้เห็นโครงการภายในที่แท้จริง ที่ไม่ใช่เทคนิคกดปั๊มแล้วใช้ลิ่มเดือยเหล็กแทงเข้าไปจนเกิดโพรงอากาศขนาดใหญ่มาถึงท้องพระ แต่กลับเป็นความหนาหรือจะเรียกว่าความบางตลอดทั้งองค์พระแก้ว ซึ่งสามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน

 

ขออภัยที่ผมต้องโพสต์รูปพระแก้วที่ผมเห็นว่า ไม่สวยตรงที่มีโพรงอากาศไปถึงหน้าอก บางองค์ก็ไปถึงคอ และบางองค์ไปอยู่ที่ท้อง ลิ่มเดือยเหล็กที่แทงเข้าไปนี้ ในรุ่นเดียวกัน ก็มีทั้งสั้นทั้งยาว เพราะบางครั้งหักขณะที่ทำงาน แต่หยุดไม่ได้ เพราะงานเร่งเอาจำนวนมากมาก่อน เช่น วันนี้ต้องให้เสร็จกี่องค์กี่องค์เป็นต้น ส่วนมากก็ทำได้ครึ่งนาทีต่อองค์ต่อแท่น บางโรงงานมี 4 แท่นเครื่อง ที่โรงงานคุณพ่อผมมี 2 แท่นเครื่อง ในขณะที่บางโรงงานมี 8 แท่นเครื่อง

 

พระแก้วกลวงที่หล่อด้วยเทคนิค Hollow Core Kiln Cast Glass นั้น เราสามารถทำให้โพรงอากาศภายในองค์พระนั้น เหมือนอย่างในภาพนี้ได้ คือเป็นผนังไปทั่วทั้งองค์ โดยที่เนื้อภายในเรียบลื่นคล้ายภายในของขวดน้ำ ส่วนภายนอกนั้นเขามีความคมชัดมากได้

 

สำรองพื้นที่

 

ภาพพระแก้วสีใสเพื่อให้ศึกษาได้ว่า หากหล่อให้ภายในองค์พระแก้วมีความหนาบางเฉลี่ยเท่ากันทั้งองค์พระ และมีผิวภายในเรียบลื่น เมื่อหล่อด้วยเทคนิคการหล่อกลวง ก็จะได้ชิ้นงานแบบนี้ เพียงแต่สีที่มองภายในไม่ออกคือสีที่ขึ้นด้วยคำว่าฝ้า เช่น ฝ้าขาว ฝ้าเหลืองอำพัน ฝ้าน้ำเงิน หรือฝ้าอื่นๆนั่นเอง

 

เมื่อสร้างเป็นสีฝ้าขาว ก็จะไม่เห็นภายใน จึงไม่มีความจำเป็นต้องสร้างแบบเนื้อแก้วตันๆซึ่งถ้าหากขนาดใหญ่เท่าคนจริง ราคาแบบเนื้อแก้วตันๆจะมีราคาสูงมาก ในขณะที่แบบเนื้อกลวงหรือเนื้อแก้วโปร่งนี้ ราคาจะถูกมาก อาจถูกกว่าเนื้อทองเหลืองด้วยซ้ำไป

 

ภาพนี้ผมแต่งด้วยคอมพิวเตอร์เมื่อนานมาแล้ว แสดงให้เห็นเนื้อแก้วสีฝ้าขาว เมื่อมีแสงจากหลอดไฟภายในองค์พระอย่างทั่วถึง จะมองไม่เห็นภายในเหมือนแก้วใส และก็ไม่จำเป็นต้องสร้างแก้วตันๆ เพราะแก้วตันๆในขนาดใหญ่เท่าคนจริงหรือใหญ่กว่านั้น จะมีราคาแพง เพราะการอบลดอุณหภูมินั้นนานมาก ในขณะที่ถ้าอย่างกลวงหรืออย่างโปร่งนี้ อบไม่ถึง 1 วัน ต้นทุนจะต่ำมากครับ

หมายเหตุ
ต้นทุนในที่นี้ไม่รวมค่าแรงช่างทุกแขนง เพราะค่าตัวไม่เท่ากัน เช่นช่างปั้นหุ่นขี้ผึ้งบางท่าน ค่าปั้นอาจแพงกว่าพระแก้วทั้งองค์ก็เป็นไปได้ครับ ซึ่งไม่ว่ากัน เพราะเรายังอยู่ในประเทศที่ให้อิสระเต็มที่

 

ต้นหรือกลางสัปดาห์หน้า ผมจะได้มาเขียนให้ทราบกันครับว่า เพราะเหตุใด ผมจึงเขียนวิธีการสร้างก็ดี บอกเคล็ดลับก็ดี ทั้งหมดก็เพราะต้องการให้เกิดศิลปินแก้วและช่างแก้วที่สร้างพระแก้วได้ในแผ่นดินไทย ส่วนจะทำเป็นอาชีพ หรือทำเพื่อน้อมถวายให้พระพุทธศาสนา หรือจะเพื่อสร้างพระแก้วไว้ประดิษฐานทั่วไทย ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก โดยช่างแก้วเหล่านี้จะอยู่อย่างไร เอาไว้สัปดาห์หน้านะครับ